છેલ્લા 10 વર્ષથી ચીન પર રાજ કરી રહેલા શી જિનપિંગ હવે આગામી પાંચ વર્ષ સુધી વૈશ્વિક મંચ પર ચીનનું નેતૃત્વ કરવાનું ચાલુ રાખશે
છેલ્લા 10 વર્ષથી ચીન પર રાજ કરી રહેલા શી જિનપિંગ હવે આગામી પાંચ વર્ષ સુધી વૈશ્વિક મંચ પર ચીનનું નેતૃત્વ કરવાનું ચાલુ રાખશે. તેઓ ત્રીજી વખત ચીનના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાયા છે. ચીનની રાજનીતિમાં ઘણા દાયકાઓ પછી આવું થઈ રહ્યું છે જ્યારે કોઈ નેતા દેશના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે સતત ત્રીજી વખત દેશના શાસનની લગામ પોતાના હાથથી ચલાવશે.
આ યુગમાં શી જિનપિંગના રાષ્ટ્રપતિ બનવાની આ ઘટના ઘણી સામાજિક-રાજકીય અને વ્યૂહાત્મક દ્રષ્ટિએ ખુદ ચીન માટે પણ ઐતિહાસિક છે. 1976માં આધુનિક ચીનના પિતા માઓ ત્સે તુંગના મૃત્યુ પછી આ પ્રથમ વખત બનવા જઈ રહ્યું છે જ્યારે ચીનની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (સીસીપી)એ શી જિનપિંગને પોતાનો કબૂલાત સોંપી છે.
જિનપિંગ પહેલા માઓ એકમાત્ર એવા નેતા હતા જેમણે 1949 થી 1976 સુધી દેશની સત્તા સંભાળી હતી. તેમને આધુનિક ચીનના પિતા માનવામાં આવે છે, જેમના નેતૃત્વમાં ચીનની ક્રાંતિ સફળ થઈ હતી. તેઓ એક રાજકીય વિચારક હતા અને તેમણે જ CCPની સ્થાપના કરી હતી, જે ચીનમાં એકમાત્ર શક્તિશાળી રાજકીય પક્ષ હતો.
હાલમાં ચીનની સત્તા અને સ્વાયત્તતા CCPની આસપાસ ફરે છે. 1976 માં માઓના મૃત્યુ પછી, જૂથવાદનો ભોગ બનેલી અને વિઘટનની આરે રહેલી ચીનની સીસીપી તેના એક સત્રમાં આ નિષ્કર્ષ પર આવી કે કોઈને 10 વર્ષથી વધુ સમય માટે દેશના રાષ્ટ્રપતિ બનવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં, પરંતુ જિનપિંગ પુસ્તકો ઉથલાવ્યા, નિયમો બદલ્યા.
2012માં CCPની બેઠક બાદ જ્યારે હુ જિન્તાઓની જગ્યાએ શી ચીનના નેતા બન્યા ત્યારે કોઈએ વિચાર્યું ન હતું કે આવું કંઈક થશે. હુ જિન્તાઓ 2002 થી 2012 સુધી ચીનના રાષ્ટ્રપતિ હતા. આ એ જ જિન્ટાઓ છે જેમને ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં નેશનલ પીપલ્સ કોંગ્રેસ (NPC)ની વાર્ષિક બેઠકમાં સુરક્ષાકર્મીઓના ખભા પર બેસીને બહાર જવું પડ્યું હતું. આ એ જ જિન્ટાઓ હતા જેમણે એક સમયે ચીન અને દક્ષિણ એશિયાની રાજનીતિ, સત્તા અને વ્યવસ્થાને પોતાની આંગળીઓ પર નૃત્ય કરાવ્યું હતું.
NPCની આ 14મી બેઠકમાં શી જિનપિંગના ત્રીજા કાર્યકાળ માટેનો રસ્તો સાફ થઈ ગયો. જો કે આ તેમની ત્રીજી મુદતનું બીજું પગલું હતું, ક્ઝીએ 2018માં એનસીપીની બેઠકમાં પાર્ટી પ્રમુખની મુદતની મર્યાદા દૂર કરવામાં આવી ત્યારે જ તેમના બીજા કાર્યકાળમાં જ તેમની ત્રીજી મુદત સુનિશ્ચિત કરવા માટે પહેલું પગલું ભર્યું હતું. જેનો અર્થ એ થયો કે, ક્ઝી આજીવન પાર્ટીનું ટોચનું પદ સંભાળી શકે છે.
જિનપિંગ શું ઈચ્છે છે?
ગયા વર્ષે એક સૈન્ય સંબોધનમાં, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પછી વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા ચીનના રાષ્ટ્રપતિએ વધુ આક્રમક રીતે છેલ્લા ઘણા વર્ષોમાં ‘ચીનને વિશ્વનો શ્રેષ્ઠ દેશ બનાવતા’ તેમના વારંવાર પુનરાવર્તિત સૂત્રનું પુનરાવર્તન કર્યું હતું. આ સાથે, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, જિનપિંગના નેતૃત્વમાં ચીને તેના સૈન્ય બજેટને લગભગ બમણું કરી દીધું છે.
જિનપિંગની નીચે જ્યારે તેમણે તેમની સૈન્ય કામગીરી, તેમની મુત્સદ્દીગીરી અને તેમના પડોશી દેશોની જમીનો પરના તેમના દાવાઓ પર ભાર મૂકવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે વિશ્વમાં સળવળાટ થવા લાગ્યો. દ્વિપક્ષીય મંત્રણામાં પણ ચીને પોતાનો સૂર બદલ્યો હતો.
‘જે આગ સાથે રમે છે તે બળી જશે’
જિનપિંગ વૈશ્વિક મંચો પર ખુલ્લેઆમ આક્રમક દેખાય છે. આ ઘટનાને થોડા દિવસો પણ વીતી ગયા નથી જ્યારે અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ સાથેની વાતચીત દરમિયાન જ્યારે તાઈવાનનો મુદ્દો સામે આવ્યો ત્યારે જિનપિંગે બેફામપણે કહ્યું કે જે કોઈ આગ સાથે રમશે તે બળી જશે અને તાઈવાન પર પોતાનો અધિકાર દર્શાવ્યો.
આ પહેલીવાર નથી કે જ્યારે તેણે વિદેશની ધરતી પર પોતાનો અધિકાર જમાવ્યો હોય. ચીનનો આવો જ વિવાદ જાપાન સાથે સમુદ્રમાં ચાલી રહ્યો છે, તો બીજી તરફ તેણે છેલ્લા ઘણા સમયથી તિબેટ પર કબજો જમાવ્યો છે. તે અરુણાચલ પ્રદેશ, નેપાળ અને લદ્દાખના કેટલાક ભાગોમાં પણ તેના અધિકારો પર ભાર મૂકે છે, જે ભારતના અભિન્ન અંગો છે.
એ દિવસ દૂર નથી જ્યારે આપણે વૈશ્વિક મંચ પર વધુ આક્રમક ચીન જોશું, SOAS ચાઇના ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ડિરેક્ટર સ્ટીવ ત્સાંગે શી જિનપિંગ ત્રીજી મુદત માટે સત્તામાં પાછા ફર્યા પછી એએફપીને જણાવ્યું હતું. એ પૂછવા પર કે શું માઓવાદ ચીનમાં પાછો ફર્યો છે? તો તેમનો જવાબ હતો, ના પરંતુ આ ચોક્કસપણે એક શાસન છે જેમાં માઓવાદીઓ આરામદાયક અનુભવે છે.
