કોવિડથી લઈને વિદ્યાર્થીઓની પસંદગીમાં કડક હોવા સહિતના વિવિધ કારણો જવાબદાર, ઓસ્ટ્રેલિયા વર્ષ 2021-22માં 8,950 વિદ્યાર્થીઓ પહોંચ્યા, તો 2019-20 માં, 73,808 વિદ્યાર્થીઓને મળ્યા હતા સ્ટુડન્ટ વિઝા,
જ્યારે વિદેશમાં અભ્યાસ કરવાની વાત આવે છે, ત્યારે ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની પસંદગી હંમેશા ઓસ્ટ્રેલિયા, ન્યુઝીલેન્ડ અને કેનેડા રહી છે. પરંતુ છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં આ દેશોમાં અભ્યાસ કરવા જતા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. જ્યારે યુનાઈટેડ કિંગડમ તરફ તેનો ઝુકાવ વધ્યો છે. નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે આની પાછળ કોવિડથી લઈને વિદ્યાર્થીઓની પસંદગીમાં કડક હોવા સહિતના વિવિધ કારણો જવાબદાર છે.
બુધવારે રાજ્યસભામાં શેર કરાયેલ ડેટા દર્શાવે છે કે 2019 થી 2021 દરમિયાન અભ્યાસ માટે વિદેશ જનારા વિદ્યાર્થીઓની કુલ સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. જ્યારે 2019-20માં 5,86,337 ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ વિદેશ ગયા હતા, જ્યારે રોગચાળા પછીના વર્ષોમાં આ સંખ્યામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો – 2020-21માં 2,59,655 અને 2021-22માં 4,44,553.
જો ન્યુઝીલેન્ડની વાત કરીએ તો આ દેશમાં સૌથી ઓછા આંકડા છે. 2021-22માં માત્ર 64 વિદ્યાર્થીઓ અહીં ગયા હતા, જ્યારે 2020-21માં આ સંખ્યા 5,321 અને 2019-20માં 10,297 હતી.
આવો જ ટ્રેન્ડ ઓસ્ટ્રેલિયામાં પણ સામે આવ્યો છે. 2019-20 માં, 73,808 વિદ્યાર્થીઓ આ દેશ માટે રવાના થયા હતા. પરંતુ 2021-22માં આ સંખ્યા ઘટીને 8,950 થઈ ગઈ. કેનેડામાં પણ જ્યાં 2019-20માં 1,32,620 વિદ્યાર્થીઓ ગયા હતા, ત્યાં 2021-22માં આ સંખ્યા વધીને 1,02,688 થઈ ગઈ છે. આ ત્રણેય દેશો હંમેશા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય રહ્યા છે. પરંતુ જ્યારે યુકેની વાત આવે છે, ત્યારે આ આંકડા બદલાયા હોય તેવું લાગે છે. 2019-20માં 36,612 વિદ્યાર્થીઓ બ્રિટન તરફ વળ્યા હતા. 2020-21માં આ સંખ્યા વધીને 44,901 અને 2021-22માં 77,855 થઈ ગઈ.
રોગચાળા પછી વિદેશ જનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો હોવા છતાં, અમેરિકા માટે બહુ બદલાયું નથી. 2019-20માં 1,22,535 વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ત્યાં ગયા હતા. 2020-21માં આ સંખ્યા ઘટીને 62,415 થઈ અને 2021-22માં ફરી 1,25,115 થઈ ગઇ છે.
ઓસ્ટ્રેલિયા, ન્યુઝીલેન્ડ કોવિડ પ્રતિબંધોથી પ્રભાવિત
ટ્રેન્ડમાં આવેલા બદલાવ વિશે વાત કરતાં નિષ્ણાતોએ કહ્યું કે વિદ્યાર્થીઓ ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડ ન જવાનું કારણ કોવિડને કારણે વિઝા પર લગાવવામાં આવેલા પ્રતિબંધો છે. કદાચ આવતા વર્ષે આ સંખ્યામાં વધારો થશે. કેનેડા માટે, તેમણે કહ્યું કે દેશ તેના વિદ્યાર્થીઓને લઈને કડક છે અને તેથી સંખ્યા ઓછી થઈ છે. સ્ટડી અબ્રોડ પ્લેટફોર્મ ‘યોસેટ’ના સહ-સ્થાપક અને ઉચ્ચ શિક્ષણ નિષ્ણાત સુમિત જૈને જણાવ્યું હતું કે, ‘ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડે વિદ્યાર્થીઓ માટે તેમના દરવાજા ખોલ્યા છે. કોવિડ પ્રતિબંધોને કારણે ત્યાં જવું સરળ નહોતું. તેથી જ વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા ઓછી રહી. પરંતુ હવે તે ફરીથી પકડશે કારણ કે પ્રતિબંધો હળવા કરવામાં આવ્યા છે.
કેનેડા વિશે વાત કરતાં તેમણે કહ્યું, ‘સ્ટુડન્ટ વિઝા પર જતા લોકો સાથે ખૂબ જ કડક વ્યવહાર કરવામાં આવે છે. ઘણીવાર ત્યાં જનારા ઘણા લોકોની પ્રોફાઇલ સારી હોતી નથી. તેઓ નથી ઈચ્છતા કે આવા લોકો તેમના દેશમાં આવે, તેથી હવે તેઓ આવી પ્રોફાઇલને નકારી કાઢવા માંગે છે. હવે ભલે આ દેશ ભવિષ્યમાં શું કરવા માંગે છે અથવા તેઓ તેમના દેશ માટે જે વિઝન ધરાવે છે તેનાથી મેળ ખાતું નથી…’
