અમેરિકામાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં ભારતના વિદેશ પ્રધાન એસ. જયશંકરનું નિવેદન
વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે અમેરિકામાં આયોજિત એક કાર્યક્રમ દરમિયાન ગ્લોબલ નોર્થના દંભ પર ઉગ્ર નિશાન સાધ્યું છે. એસ જયશંકરે જણાવ્યું હતું કે આજે પણ “બેવડા ધોરણો” ની દુનિયા છે અને પ્રભાવશાળી હોદ્દા ધરાવતા દેશો પરિવર્તન માટેના દબાણનો પ્રતિકાર કરી રહ્યા છે અને ઐતિહાસિક વર્ચસ્વ ધરાવનારાઓએ તે ક્ષમતાઓને શસ્ત્ર બનાવી છે.
તેમણે કહ્યું કે, “મને લાગે છે કે પરિવર્તન માટે રાજકીય ઈચ્છાશક્તિ કરતાં વધુ રાજકીય દબાણ છે. વિશ્વમાં લાગણી વધી રહી છે અને ગ્લોબલ સાઉથ, એક રીતે, તેનું પ્રતીક છે. પરંતુ રાજકીય પ્રતિકાર પણ છે. અમે આ જોઈ રહ્યા છીએ. યુએન સિક્યુરિટી કાઉન્સિલમાં સૌથી વધુ અમે જોઈએ છીએ કે પ્રભાવશાળી હોદ્દા પર રહેલા લોકો પરિવર્તન માટેના દબાણનો વિરોધ કરી રહ્યા છે.
વિદેશ મંત્રી જયશંકર સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતના કાયમી મિશન અને રિલાયન્સ ફાઉન્ડેશનના સહયોગથી ઓબ્ઝર્વર રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન દ્વારા આયોજિત ‘સાઉથ રાઇઝિંગઃ પાર્ટનરશિપ્સ, ઇન્સ્ટિટ્યુશન્સ એન્ડ આઇડિયાઝ’ પર મંત્રી સ્તરીય સત્રને સંબોધિત કરી રહ્યા હતા.
ગ્લોબલ નોર્થ શું છે?
“ગ્લોબલ નોર્થ” એ વધુ સમૃદ્ધ રાષ્ટ્રો છે જે મોટાભાગે ઉત્તર અમેરિકા અને યુરોપમાં સ્થિત છે, જેમાં ઓશનિયા અને અન્યત્ર કેટલાક નવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે. વૈશ્વિક દક્ષિણમાં સામાન્ય રીતે ગ્લોબલ નોર્થના શ્રીમંત દેશો કરતાં ગરીબી અને આવકની અસમાનતાનું ઊંચું સ્તર છે. અને રહેવાની સ્થિતિ પડકારરૂપ છે. ભારતને સમગ્ર વિશ્વમાં ગ્લોબલ સાઉથનું લીડર માનવામાં આવે છે.
વિદેશ મંત્રીએ સાંસ્કૃતિક સંતુલનનો અર્થ સમજાવ્યો હતો
જયશંકરે કહ્યું હતું કે જેઓ આજે આર્થિક રીતે વર્ચસ્વ ધરાવે છે તેઓ તેમની ઉત્પાદન ક્ષમતાનો લાભ લઈ રહ્યા છે અને જેઓ સંસ્થાકીય પ્રભાવ અથવા ઐતિહાસિક પ્રભાવ ધરાવે છે તેઓએ ખરેખર તે ક્ષમતાઓને શસ્ત્ર બનાવી છે. તેમણે કહ્યું, ‘તેઓ બધી સાચી વાતો કહેશે, પરંતુ વાસ્તવિકતા એ છે કે આજે પણ તે ખૂબ જ બેવડા ધોરણોવાળી દુનિયા છે, કોવિડ પોતે તેનું ઉદાહરણ હતું.’
તેમણે કહ્યું કે, ‘પરંતુ મને લાગે છે કે આ સમગ્ર પરિવર્તન વાસ્તવમાં ગ્લોબલ સાઉથ તરફથી આંતરરાષ્ટ્રીય સિસ્ટમ પર વધુ દબાણ લાવશે. ગ્લોબલ નોર્થ…તે માત્ર જવાબ જ નથી. કેટલાક વર્ગો એવા છે જે કદાચ પોતાને ઉત્તરમાં માનતા નથી, પરંતુ તેઓ પરિવર્તન માટે ખૂબ જ પ્રતિરોધક છે. ફરીથી, સાંસ્કૃતિક સંતુલનનો વાસ્તવિક અર્થ એ છે કે વિશ્વની વિવિધતાને ઓળખવી, વિશ્વની વિવિધતાને માન આપવું અને અન્ય સંસ્કૃતિઓ અને અન્ય પરંપરાઓને યોગ્ય આદર આપવો હતો.
આ કાર્યક્રમને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતના સ્થાયી પ્રતિનિધિ રૂચિરા કંબોજ, રિલાયન્સ ફાઉન્ડેશનના સીઈઓ જગન્નાથ કુમાર, ભારતમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રના નિવાસી સંયોજક શોમ્બી શાર્પ અને ORF પ્રમુખ સમીર સરન દ્વારા પણ સંબોધિત કરવામાં આવ્યા હતા.
ઘણા મુદ્દાઓ વિશ્વને પરેશાન કરી રહ્યા છે
આ કાર્યક્રમમાં પેનલ ચર્ચામાં પોર્ટુગલના વિદેશ મંત્રી જોઆઓ ગોમ્સ ક્રેવિન્હો અને જમૈકાના વિદેશ અને વિદેશી વેપાર મંત્રી કમિના જોહ્ન્સન સ્મિથ પણ ભાગ લેતા હતા. જયશંકરે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, ડિસેમ્બર 2023માં બ્રાઝિલના અધ્યક્ષ તરીકેનું કાર્યભાર સંભાળે તે પહેલા ભારતના G20 પ્રમુખપદ માટે થોડા મહિના બાકી છે અને અમે આશા રાખીએ છીએ કે આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સંસ્થાઓના સુધારા અંગે થોડી પ્રગતિ થશે. સરને જયશંકરની ટિપ્પણીનો ઉલ્લેખ કર્યો કે “યુરોપની સમસ્યાઓ એ વિશ્વની સમસ્યાઓ છે પરંતુ વિશ્વની સમસ્યાઓ એ યુરોપની સમસ્યાઓ નથી” અને કહ્યું કે કેટલાક લોકો માને છે કે જયશંકર યુરોપ માટે અઘરા છે પરંતુ તે યોગ્ય મૂલ્યાંકન છે.
જયશંકરે કહ્યું, ‘ના, બિલકુલ નહીં. મુખ્ય મુદ્દાઓ જે સમગ્ર વિશ્વને પરેશાન કરી રહ્યા છે તેમાં દેવું, SDG (સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ ગોલ્સ) સંસાધનો, આબોહવા ક્રિયા સંસાધનો, ડિજિટલ ઍક્સેસ, પોષણ અને લિંગનો સમાવેશ થાય છે.’ જયશંકરે કહ્યું કે અંશતઃ કોવિડ અને યુક્રેન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાને કારણે, આ મુદ્દાઓ વૈશ્વિક વાતચીતમાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યા હતા. ‘વિશ્વ જે વિશે વાત કરવા માંગે છે તે વિશે વાત કરવા માટે ખરેખર G20 મેળવવા માટે – તે G20 પર એક વાસ્તવિક સમસ્યા હતી.’
તેમણે કહ્યું કે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ખૂબ જ સારી રીતે કહ્યું જ્યારે તેમણે કહ્યું કે ‘જેઓ ટેબલ પર નહીં હોય તેમની સાથે પહેલા વાત કરો, અમને જણાવો કે તેઓ શું કહે છે.’ આ કારણે ભારતે વોઈસ ઓફ ધ ગ્લોબલ સાઉથનું આયોજન કર્યું હતું
