ડોલર પર પ્રતિબંધને પગલે રશિયા સાથે બાર્ટર સિસ્ટમથી ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદાશે
ભારત રશિયા પાસેથી ખાતર ખરીદશે, બદલામાં ચા, ઉદ્યોગો અને ઓટો સ્પેરપાર્ટ્સનો કાચો માલ સપ્લાય કરશે
નમસ્કાર ગુજરાત ન્યૂઝ
યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા વચ્ચે ખાતરના વધતા ભાવે ભારત જેવા કૃષિપ્રધાન દેશની સમસ્યાઓમાં વધારો કર્યો છે. રશિયા વિશ્વમાં ખાતરનો સૌથી મોટો ઉત્પાદક દેશ છે અને પ્રતિબંધોને કારણે તે હવે વૈશ્વિક બજારમાં ખાતર મોકલવા સક્ષમ નથી, જેના કારણે ખાતરના ભાવમાં વધારો થયો છે. દરમિયાન, ભારત માટે રાહતના મોટા સમાચાર એ છે કે ભારતે રશિયા પાસેથી ખાતરના મોટા સપ્લાય માટે અંતિમ મંજૂરી આપી દીધી છે. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર વર્ષોથી ચાલતા આ આયાત સોદા માટે વાટાઘાટોને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું છે.
બાર્ટર સિસ્ટમ હેઠળ વેપાર
યુક્રેન પર હુમલો કરવા બદલ રશિયા પર પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો છે, જેના કારણે તે ડોલરમાં વેપાર કરવામાં અસમર્થ છે. રશિયા સાથેના વેપાર અંગે અમેરિકાએ ભારતને ઘણી વખત ચેતવણી આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. જોકે, ભારતે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તે તેની વિદેશ નીતિ તેના હિતો અનુસાર નક્કી કરશે. પશ્ચિમી દેશોના નિયંત્રણોને કારણે ભારત-રશિયા વેપાર માટે બાર્ટર સિસ્ટમ અપનાવી રહ્યા છે. આ અંતર્ગત ભારત રશિયા પાસેથી ખાતર ખરીદશે. બદલામાં, રશિયાને સમાન મૂલ્યની ચા, ઉદ્યોગો અને ઓટો પાર્ટ્સ માટે કાચો માલ આપવામાં આવશે.
ભારત તેની ખાતરની જરૂરિયાતો માટે આયાત પર નિર્ભર
ભારતની મોટાભાગની વસ્તી ખેતી પર નિર્ભર છે. ભારતના $2.7 બિલિયન અર્થતંત્રમાં કૃષિનો હિસ્સો 15% છે. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને કારણે ખાતરોની આયાતને અસર થઈ છે, જેના કારણે ખેડૂતો પર પણ બોજ વધ્યો છે. ભારતે ફેબ્રુઆરીમાં જ રશિયા પાસેથી ખાતર ખરીદવાનો સોદો શરૂ કર્યો હતો. ખાતરના ભાવ ઘટાડવા માટે ભારત સરકારનો રશિયન સરકાર સાથે લાંબા સમયથી ચાલતો આ સોદો છે, જે હવે મહિનાઓ પછી અંતિમ તબક્કામાં પહોંચ્યો છે.
ભારત-રશિયા વચ્ચેના આ વેપાર સોદા અંગે, ઑસ્ટ્રિયન વિદેશ નીતિ થિંક ટેન્ક AIES ના નિર્દેશક વેલિના ચકરોવાએ ટ્વિટ કર્યું, ‘ભારત 1 મિલિયન ટન રશિયન ડી-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ (ડીએપી) અને પોટાશની આયાત કરે છે. રશિયા ડીએપી અને પોટાશનો બીજો સૌથી મોટો ખરીદનાર છે. ભારત દર વર્ષે રશિયા પાસેથી લગભગ 8 લાખ ટન નાઈટ્રોજન, ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમ ખરીદે છે.
હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સના એક અહેવાલ મુજબ, આ બાબતથી વાકેફ એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે રશિયાથી ખાતરની આયાત ભારતના કાયદેસરના રાષ્ટ્રીય હિતમાં સામેલ છે, જેને પરિપૂર્ણ કરવા માટે ભારતે વર્ષો પછી ખાતર માટે આવા બહુ-વર્ષીય કરાર કર્યા છે. અન્ય એક અધિકારીએ માહિતી આપી હતી કે રશિયન ખાતરોના બદલામાં ભારત રશિયાને કૃષિ ઉત્પાદનો, તબીબી ઉપકરણો, ઓટો પાર્ટ્સ અને અન્ય વસ્તુઓની આયાત કરશે.
મોદી સરકારે ખેડૂતોને રાહત આપી
આ અંગે નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે ટ્વીટ કર્યું હતું કે, વૈશ્વિક સ્તરે ખાતરના ભાવ વધવા છતાં અમે અમારા ખેડૂતોને આવા ભાવ વધારાથી બચાવ્યા છે. બજેટમાં 1.05 લાખ કરોડ રૂપિયાની ખાતર સબસિડી ઉપરાંત 1.10 લાખ કરોડ રૂપિયા ખેડૂતોને આગળ લઈ જવા માટે ફાળવવામાં આવ્યા છે અને વધારાની રકમ પણ આપવામાં આવી રહી છે.
ભારતીય કંપનીઓ આ ડીલમાં સામેલ
બીજા અધિકારીએ માહિતી આપી હતી કે નેશનલ ફર્ટિલાઇઝર્સ લિમિટેડ, મદ્રાસ ફર્ટિલાઇઝર્સ લિમિટેડ, રાષ્ટ્રીય કેમિકલ્સ એન્ડ ફર્ટિલાઇઝર્સ લિમિટેડ, ઇન્ડિયા પોટાશ લિમિટેડ અને ફર્ટિલાઇઝર્સ એન્ડ કેમિકલ્સ ત્રાવણકોરે DAP, પોટાશ અને અન્ય ખાતરો માટે રશિયન કંપનીઓ ફોસાગ્રો અને ઉરલકાલી સાથે ત્રણ વર્ષના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હોવાની અપેક્ષા છે.
