ચીનમાં 1982માં સર્વોચ્ચ પદ પર 10 વર્ષના કાર્યકાળનો નિયમ બનાવવામાં આવ્યો હતો. જો કે, જિનપિંગને વધુ પાંચ વર્ષ સત્તામાં રાખવા માટે આ નિયમને બાજુ પર રાખવામાં આવ્યો
જિનપિંગ ત્રીજી વખત ચીનના રાષ્ટ્રપતિ બનતાની સાથે જ પાર્ટીનો ચાર દાયકા જૂનો શાસન પણ તૂટી ગયો છે. વાસ્તવમાં ચીનમાં 1982માં સર્વોચ્ચ પદ પર 10 વર્ષના કાર્યકાળનો નિયમ બનાવવામાં આવ્યો હતો. જો કે, જિનપિંગને વધુ પાંચ વર્ષ સત્તામાં રાખવા માટે આ નિયમને બાજુ પર રાખવામાં આવ્યો હતો.
પોલિટબ્યુરો રાષ્ટ્રપતિ પર લે છે નિર્ણય
જિનપિંગ ચીનની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીની સેન્ટ્રલ કમિટીના સભ્ય પણ છે. આ 25 સભ્યોની ‘પોલિટબ્યુરો’એ ચૂંટણીના આધારે ચીન પર શાસન કરવા માટે સ્થાયી સમિતિના સાત કે તેથી વધુ સભ્યોની પસંદગી કરી હતી. આ સમિતિમાંથી જિનપિંગ પાર્ટીના મહાસચિવ તરીકે પણ ચૂંટાયા હતા. તેમને આગામી પાંચ વર્ષ માટે પાર્ટી અને દેશના નેતૃત્વની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે.
પોલિટબ્યુરોમાંથી ઘણા મહત્વના નેતાઓના નામ ગાયબ
નોંધપાત્ર વાત એ છે કે સેન્ટ્રલ કમિટીના સભ્યોની યાદીમાંથી ઘણા નેતાઓના નામ કાઢી નાખવામાં આવ્યા હતા. તેમાં વડા પ્રધાન લી ક્વિંગ (67), નેશનલ પીપલ્સ કોંગ્રેસના પ્રમુખ લી ઝાંશુ (72), ચાઇનીઝ પીપલ્સ પોલિટિકલ કન્સલ્ટેટિવ કોન્ફરન્સના પ્રમુખ વાંગ યાંગ (67), ભૂતપૂર્વ નાયબ વડા પ્રધાન હાન ઝેંગ (67)નો સમાવેશ થાય છે. આ તમામ નેતાઓ શી જિનપિંગની આગેવાની હેઠળની સાત સભ્યોની સ્થાયી સમિતિના સભ્યો હતા.
જિનપિંગના નામનો રેકોર્ડ
જિનપિંગ આ વર્ષે CPC પ્રમુખ અને પ્રમુખ તરીકે તેમનો 10 વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કરી રહ્યા છે. પાર્ટીના સ્થાપક માઓ ઝેડોંગ બાદ તેઓ ત્રીજી વખત સત્તામાં રહેલા પ્રથમ ચીની નેતા બન્યા છે. માઓ ઝેડોંગે લગભગ ત્રણ દાયકા સુધી ચીન પર શાસન કર્યું. નિષ્ણાતો માને છે કે નવી ટર્મ મળવાનો સીધો અર્થ એ છે કે જિનપિંગ પણ માઓની જેમ આજીવન સત્તામાં રહેવા માગે છે.
પહેલા જાણો કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીના અધિવેશનમાં શું થયું?
ચીનની કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીનું સત્ર 16 ઓક્ટોબરથી શરૂ થયું હતું. આ બેઠક દરમિયાન ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગની દરરોજ વધતી શક્તિનો અહેસાસ થયો. મીટિંગના છેલ્લા દિવસે એટલે કે 22 ઓક્ટોબરે દેશના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ હુ જિન્તાઓને જબરદસ્તીથી મીટિંગ હોલમાંથી બહાર ફેંકી દેવામાં આવ્યા હતા. આનો એક વીડિયો પણ સામે આવ્યો છે, જેમાં શી જિનપિંગની બરાબર બાજુમાં બેઠેલા હુ જિન્તાઓને બે સુરક્ષા કર્મચારીઓએ ખુરશી પરથી ઉપાડ્યા હતા અને મીટિંગ હોલની બહાર લઈ ગયા હતા. આ દરમિયાન શી જિનપિંગ દરેક વસ્તુ પર નજર રાખતા હતા. જિનપિંગે બેઠકના છેલ્લા દિવસે વડાપ્રધાન લી કેકિઆંગ અને અન્ય ત્રણ ઉચ્ચ કક્ષાના નેતાઓને પણ હટાવ્યા હતા.
23 ઓક્ટોબરે સત્તાવાર રીતે જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે શી જિનપિંગ ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનશે. આ સાથે જિનપિંગે પોતાની નવી ટીમની પણ જાહેરાત કરી હતી. લી કિઆંગને નવા વડાપ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા છે. શી જિનપિંગે પોલિટબ્યુરોની સ્થાયી સમિતિના સાત સભ્યોના નામની પણ જાહેરાત કરી હતી. તેમાં શી જિનપિંગ તેમજ લી ક્વિઆંગ, ઝાઓ લીઝી, વાંગ હુનિંગ, કાઈ કી, લી ઝી અને ડીંગ શુઝિયાંગનો સમાવેશ થાય છે. ડીંગ કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીના જનરલ ઓફિસના ડાયરેક્ટર રહી ચૂક્યા છે. તે શીના સૌથી નજીકના સહયોગીઓમાંના એક છે. ડિંગે વિદેશમાં જિનપિંગ સાથે અનેક બેઠકોમાં હાજરી આપી છે.
હવે જાણો જિનપિંગ ફરીથી રાષ્ટ્રપતિ બનશે તો ભારત પર શું અસર થશે?
આ સમજવા માટે અમે ફોરેન અફેર્સ એક્સપર્ટ ડો.આદિત્ય પટેલ સાથે વાત કરી. તેમણે કહ્યું, ‘ચીન શરૂઆતથી જ ભારતનું વિરોધી રહ્યું છે. જો કે જિનપિંગના આગમન બાદ બંને દેશો વચ્ચે તણાવની સ્થિતિ થોડી વધી ગઈ હતી. 2020માં જે રીતે ગલવાન ખીણમાં આ ઘટના બની હતી, તેનાથી અત્યાર સુધી તણાવની સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી છે. હવે ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બન્યા બાદ જિનપિંગ પોતાના પ્રયાસોને વધુ મજબૂત કરી શકે છે.
આદિત્ય આગળ કહે છે, ‘ચીન પાકિસ્તાનનો પણ ભારત વિરુદ્ધ ઉપયોગ કરે છે. હવે જિનપિંગ ફરીથી રાષ્ટ્રપતિ બન્યા બાદ પાકિસ્તાનને પણ પ્રોત્સાહન મળશે. તાજેતરમાં જ ચીને પણ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં પાકિસ્તાની આતંકવાદીનો બચાવ કરીને આ સાબિત કર્યું છે. આ સિવાય ચીને પાકિસ્તાનને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા ફાઈનાન્સિયલ એક્શન ટાસ્ક ફોર્સ (FATF)ની ગ્રે લિસ્ટમાંથી બહાર આવવામાં પણ મદદ કરી છે. પાકિસ્તાન ચીનના દેવા હેઠળ દબાયેલું છે. આવી સ્થિતિમાં આવનારા સમયમાં ભારતને અસ્થિર કરવા માટે પાકિસ્તાન ચીનના ઈશારે પોતાની ગેરકાયદેસર ગતિવિધિઓ પણ વધારી શકે છે.
અન્ય દેશો સામે પણ આક્રમકતા વધશે
એવું નથી કે શી જિનપિંગ માત્ર ભારત માટે જ ખતરો છે. ડૉ. આદિત્ય કહે છે, ‘શી જિનપિંગ તેમના નિર્ણયો પહેલા કરતાં વધુ દૃઢતાથી લેશે. તેમના ત્રીજા કાર્યકાળ દરમિયાન તેમનું સમગ્ર ધ્યાન અર્થતંત્રને વધુ શક્તિશાળી બનાવવા પર રહેશે. આ સિવાય મજબૂત સેનાનું નિર્માણ, આક્રમક રાજદ્વારી ચાલ પણ જોવા મળશે.
આદિત્યના મતે આવનારા સમયમાં જિનપિંગના કહેવા પર જિનપિંગ તાઈવાન પર પોતાના કબજાને લઈને પણ મોટું પગલું ભરી શકે છે. જિનપિંગ વ્યવસાયની નીતિ અપનાવીને પોતાની સરહદો વધારવા માંગે છે. તે બતાવવા માંગે છે કે દુનિયામાં તેમનાથી વધુ મજબૂત નેતા કોઈ નથી. યુએસ પ્રમુખ જો બિડેન પણ નહીં.
