બીજેપીના સમર્થનથી બિહારમાં પહેલીવાર કેવી રીતે બની નીતીશ સરકાર, ક્યારે હતા ભાજપ-JDU વચ્ચેના સંબંધો, જ્યારે બિહારની સત્તામાં JDU અને BJPનું ગઠબંધન શરૂ થયું અને પહેલીવાર નીતીશ કુમારે BJPના સમર્થનથી સરકાર બનાવી, તો ચાલો જાણીએ બધું વિગતવાર.
નમસ્કાર ગુજરાત ન્યુઝ.
બીજેપી અને જેડીયુનું ગઠબંધન 17 વર્ષ જૂનું હોવાનું કહેવાય છે, જો કે તે એક વખત ડહોળ્યું છે પરંતુ જેડીયુએ ફરી તેમાં કમબેક કર્યું છે. હવે ફરી એકવાર ભાજપ-જેડીયુ ગઠબંધનના નબળા પડવાની અટકળો ચાલી રહી છે અને કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે બિહારના સીએમ નીતિશ કુમાર ગમે ત્યારે બીજેપી છોડી શકે છે. બિહારમાં ઝડપથી બદલાતા રાજકીય ઘટનાક્રમ વચ્ચે, ચાલો જાણીએ કે બિહારમાં પહેલીવાર ભાજપના સમર્થનથી નીતિશ કુમારની સરકાર કેવી રીતે બની અને ભાજપ-જેડીયુના સંબંધો ક્યારે હતા.
જેડીયુ આ રીતે અસ્તિત્વમાં આવ્યું
2003 પહેલા જનતા દળ યુનાઈટેડ (JDU) માત્ર જનતા દળ જ હતું. 1999ની લોકસભા ચૂંટણીમાં, જનતા દળના એક જૂથે રાષ્ટ્રીય લોકતાંત્રિક ગઠબંધન (NDA)ને સમર્થન આપ્યું હતું, ત્યારબાદ પક્ષ બે ભાગમાં વિભાજિત થયો હતો. પ્રથમ ભાગમાં એચડી દેવગૌડાના નેતૃત્વમાં જનતા દળ સેક્યુલર (જેડીએસ) પાર્ટીની રચના કરવામાં આવી હતી અને બીજા ભાગની કમાન્ડ શરદ યાદવ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. 30 ઓક્ટોબર 2003ના રોજ, શરદ યાદવ, લોકશક્તિ પાર્ટી અને સમતા પાર્ટીના જૂથોનું વિલિનીકરણ થયું અને આમ જનતા દળ યુનાઈટેડ નામની નવી પાર્ટીની રચના કરવામાં આવી. જોકે, ચૂંટણી પંચે સમતા પાર્ટીનું વિલીનીકરણ રદ કર્યું હતું.
…જ્યારે નીતીશ કુમાર બીજેપીના સમર્થનથી પહેલીવાર સીએમ બન્યા
બિહારમાં 2005ની વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા જેડીયુ એનડીએમાં જોડાઈ હતી. 2005ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ અને જેડીયુ પહેલીવાર સાથે મળીને લડ્યા હતા અને આરજેડીની આગેવાની હેઠળની યુપીએ સરકારને હરાવી હતી. પરંતુ આ વર્ષે બે વખત વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી. પહેલી ચૂંટણીમાં 122ની સ્પષ્ટ બહુમતી ન મળવાને કારણે રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવામાં આવ્યું અને ત્યારપછી ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં ફરીથી ચૂંટણી થઈ, ત્યારબાદ ભાજપ-જેડીયુએ સરકાર બનાવી. આમ નીતીશ કુમાર ભાજપના સમર્થનથી પ્રથમ વખત મુખ્યમંત્રી બન્યા.
RJDએ 2005ની ચૂંટણી લાલુ યાદવની પત્ની રાબડી દેવીના નેતૃત્વમાં લડી
RJDએ 2005ની ચૂંટણી લાલુ યાદવની પત્ની રાબડી દેવીના નેતૃત્વમાં લડી હતી. પ્રથમ ચૂંટણીમાં આરજેડીએ 75 બેઠકો જીતી હતી. જેડીયુએ 138 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને 55 બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે ભાજપે 103 બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા અને 37 બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસ માત્ર 10 સીટો જીતી શકી હતી. કોઈની પાસે 122ની સ્પષ્ટ બહુમતી ન હોવાને કારણે રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવામાં આવ્યું હતું. આ વર્ષે ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં ફરીથી ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી, જેમાં JDUએ 139 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને 88 બેઠકો જીતીને સૌથી મોટી પાર્ટી બની હતી. ભાજપે 102માંથી 55 બેઠકો, આરજેડીએ 175માંથી 54, લોક જનશક્તિ પાર્ટીએ 203માંથી 10 બેઠકો જીતી અને કોંગ્રેસ 51માંથી માત્ર 9 બેઠકો જીતી શકી.
જ્યારે 2014માં નીતીશનો ભાજપ સાથેનો સંબંધ તૂટી ગયો
2014ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપ અને જેડીયુ વચ્ચેના સંબંધો પોતપોતાના રાજકીય હિતોને કારણે વણસેલા હતા. 2014ની ચૂંટણી ભાજપે નરેન્દ્ર મોદીને ચૂંટણી પ્રકારની સમિતિના વડા બનાવ્યા. વિરોધમાં જેડીયુએ એનડીએ સાથેનું ગઠબંધન તોડી નાખ્યું. લોકસભાની ચૂંટણીમાં નીતીશ કુમારે કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી સાથે મળીને ચૂંટણી લડી હતી પરંતુ નિષ્ફળ રહ્યા હતા. ચૂંટણી પરિણામો બાદ બિહારની સત્તામાં મોટી ઉથલપાથલ જોવા મળી હતી. નીતિશ કુમારે સીએમ પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું અને જીતનરામ માંઝી સીએમ બન્યા હતા. જ્યારે ભાજપે આ સરકારને બહુમત સાબિત કરવા કહ્યું ત્યારે આરજેડીએ જેડીયુને ટેકો આપ્યો અને સરકાર પડતી બચી ગઈ.
2015માં બન્યું મહાગઠબંધન
એપ્રિલ 2015માં, JDU, RJD, સમાજવાદી પાર્ટી, સમાજવાદી જનતા પાર્ટી અને ઈન્ડિયન નેશનલ લોકદળે UPA છોડીને મહાગઠબંધન બનાવવાની જાહેરાત કરી હતી, પરંતુ બેઠકો અંગે પક્ષો વચ્ચે કોઈ પરસ્પર સંકલન ન હોવાથી સમાજવાદી પાર્ટીએ પોતાની જાતને દૂર કરી હતી. 2015ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં JDU, RJD અને કોંગ્રેસ સાથે મળીને લડ્યા હતા અને આ ગઠબંધનને 178 બેઠકો મળી હતી. નીતિશ કુમાર ફરી એકવાર મુખ્યમંત્રી બન્યા.
